Είναι γεγονός πως η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο Δημοτικό είναι μια αγχωτική κατάσταση τόσο για τους γονείς όσο και για τα ίδια τα παιδιά. Και αυτό διότι πολλοί γονείς αναρωτιούνται αν το παιδί τους είναι έτοιμο για αυτήν την αλλαγή. Παρακάτω λοιπόν θα γίνει μια σύντομη παρουσίαση –από τη σκοπιά της εργοθεραπείας– των δεξιοτήτων που θα πρέπει να έχει κατακτήσει το παιδί για να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της πρώτης τάξης του δημοτικού αντιμετωπίζοντας όσο το δυνατόν λιγότερη δυσκολία.
Αρχικά, το παιδί θα πρέπει να είναι σε θέση να αυτοεξυπηρετηθεί. Ήδη από το νηπιαγωγείο τα παιδιά οφείλουν να είναι αυτόνομα ως προς τις δεξιότητες που απαιτούνται για τη χρήση της τουαλέτας και της υγιεινής τους. Επιπλέον, θα πρέπει να είναι σε θέση να προβούν σε ενέργειες όπως το να σιτιστούν, να ανοίξουν το μπουκάλι τους, το δοχείο με το φαγητό τους κ.α.
Σημαντική δεξιότητα που πολλές φορές αγνοείται είναι αυτή της αυτορρύθμισης. Ο μικρός μας μαθητής θα πρέπει να είναι σε θέση να ρυθμίσει από μόνος του τη συμπεριφορά του και να διατηρήσει την προσοχή και τη συγκέντρωσή του ανάλογα με τις απαιτήσεις. Αν αυτό δεν γίνει μπορεί τότε να συναντήσουμε ένα παιδί με αργό ρυθμό και γρήγορη κόπωση (χαμηλή διέγερση) ή ένα παιδί που δεν είναι σε θέση να οργανωθεί, να συγκεντρωθεί και να εμπλέκεται στην εκπαιδευτική διαδικασία (υψηλή διέγερση).
Μιλώντας λοιπόν για συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία, το παιδί θα πρέπει να είναι σε θέση να διατηρεί την προσοχή και τη συγκέντρωσή του για το μεγαλύτερο μέρος της διδακτικής ώρας, δηλαδή για τουλάχιστον μισή ώρα.
Εν συνεχεία το παιδί θα πρέπει να κατανοεί και να ακολουθεί σύνθετες οδηγίες και παράλληλα να έχει αντίληψη του χρόνου. Πιο συγκεκριμένα, ο/η μαθητής/τρια θα πρέπει να κατανοεί τις οδηγίες του εκπαιδευτικού και παράλληλα να είναι σε θέση να τις εκτελεί βήμα-βήμα και διαδοχικά ώστε να ολοκληρώνει με επιτυχία το έργο. Ποιό είναι όμως ένα ακόμα εργαλείο για να επιτευχθεί αυτό; Η μνήμη.
Η μνήμη είναι μια ακόμα σημαντική δεξιότητα που θα πρέπει να έχει αναπτύξει το παιδί κατά την είσοδό του στο δημοτικό σχολείο. Θα πρέπει λοιπόν να είναι σε θέση να ανακαλέσει ή/και να αναπαράγει έναν αριθμό πληροφοριών που του έχουν δοθεί ακουστικά ή οπτικά και τις οποίες θα πρέπει να αποθηκεύσει στην βραχυπρόθεσμη μνήμη με σκοπό τη χρήση τους.
Όσον αφορά στην κινητικότητα το παιδί θα πρέπει να παρουσιάζει ένα καλό επίπεδο τόσο στην αδρή όσο και στη λεπτή κινητικότητα. Πιο αναλυτικά, ο μαθητής θα πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί τους μυς του κορμού και του αυχένα του συντονισμένα ώστε να είναι μπορεί να κατέχει μια σωστή θέση στην καρέκλα, η οποία να παρουσιάζει διάρκεια. Παράλληλα να μπορεί να τρέξει, να πηδήξει, να πετάξει μπάλας συμμετέχοντας σε παιχνίδια με τους συμμαθητές του. Από την άλλη, η ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας είναι αναγκαία για τη λειτουργική σύλληψη και το χειρισμό εργαλείων όπως το μολύβι και το ψαλίδι, αλλά και για το χειρισμό μικρών αντικειμένων π.χ φερμουάρ.
Στη συνέχεια μια ακόμα πολύ σημαντική δεξιότητα που θα πρέπει να έχει κατακτήσει το παιδί είναι αυτή της οπτικής αντίληψης. Η οπτική αντίληψη, η ικανότητα δηλαδή του εγκεφάλου να κατανοεί και να ερμηνεύει τις πληροφορίες που λαμβάνει κανείς μέσα από τα μάτια αποτελεί καίριας σημασίας για τη συμμετοχή και την ολοκλήρωση τόσο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων όσο και δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής.
Τέλος, και ίσως το σημαντικότερο όλων είναι το παιδί να έχει κατακτήσει κοινωνικές δεξιότητες και να μπορεί να συμμετέχει ενεργά σε ομαδικές δραστηριότητες, να αλληλεπιδρά με τα υπόλοιπα μέλη της τάξης, να συνεργάζεται και να ακολουθεί κοινωνικούς κανόνες.
Κλείνοντας, υπάρχουν πολλές ακόμα δεξιότητες που πρέπει να έχει κατακτήσει ένα παιδί για να μεταβεί ομαλά στο δημοτικό. Όμως αυτό που δεν πρέπει να ξεχνά κανείς είναι πως το κάθε παιδί είναι μοναδικό και θα αναπτύξει τις δεξιότητες αυτές με το δικό του ρυθμό. Όμως αν παρατηρούνται σημαντικές αποκλίσεις σε μια σειρά δεξιοτήτων, συνίσταται η επίσκεψη σε έναν εργοθεραπευτή, ο οποίος θα αξιολογήσει και θα εκτιμήσει τις δυσκολίες αυτές και εν συνεχεία θα δομήσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης με στόχο το παιδί να κατακτήσει τις δεξιότητες που υπολείπεται.
Η εργοθεραπεύτρια
Ζαφειροπούλου Ζωή
