Η ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς πυλώνες στην συνολική ανάπτυξη του κάθε παιδιού. Αυτή η δεξιότητα αφορά την ικανότητα να εκτελούνται ακριβείς και συντονισμένες κινήσεις με τα χέρια και τα δάχτυλα. Η ενδυνάμωση της λεπτής κίνησης στην πρώιμη ηλικία είναι μεγάλης σημαντικότητας και καθοριστικής σημασίας, καθώς επηρεάζει άμεσα την ικανότητα του παιδιού να χειρίζεται αντικείμενα, να εκτελεί καθημερινές δραστηριότητες και κυρίως, να αναπτύξει την γραφή και την σωστή λαβή του μολυβιού κατά την σχολική ηλικία. Τέλος, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ενδυνάμωση του κορμού και ο στατικός έλεγχος του παιδιού, είναι ένα βασικό και πρωταρχικό στάδιο για την ανάπτυξη της λεπτής κίνησης. Είναι δύο στενά συνδεδεμένα συστήματα ανάπτυξης.
Ο ρόλος της λεπτής κίνησης στην πρώιμη ανάπτυξη:
Η λεπτή κινητικότητα αρχίζει να αναπτύσσεται κιόλας από την γέννηση, καθώς το νευρικό και μυικό σύστημα του βρέφους ωριμάζει. Οι πρώτες κινήσεις, όπως το άνοιγμα και το κλείσιμο της παλάμης ή η σύλληψη αντικειμένων και δακτύλων, αποτελούν τα θεμέλια για την λεπτή κίνηση. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, η λεπτή κινητικότητα εξελίσσεται μέσω δραστηριοτήτων που περιλαμβάνουν τη χρήση μικρών αντικειμένων, παιχνιδιών και εργαλείων. Επίσης, πολύ σημαντικό στάδιο και απαραίτητο για την ανάπτυξη και ενδυνάμωση της λεπτής κινητικότητας, είναι η φόρτιση βάρους στις παλάμες κατά την πρώιμη ηλικία, το τράξηγμα και το σπρώξιμο αντικειμένων. Γιατί είναι σημαντική η πρώιμη ενδυνάμωση της λεπτής κίνησης? Γιατί με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η αίσθηση ελέγχου και ακρίβειας, προετοιμάζει την αυτονομία στις καθημερινές δραστηριότητες (χρήσεις πιρουνιού, κουπιά, χρήση ψαλιδιού) και τέλος, όλα τα παραπάνω ενισχύουν και δημιουργούν τις σωστές βάσεις για την γραφή.
Σύνδεση της λεπτής κίνησης με την γραφή:
Η γραφή για τα παιδιά αποτελεί μια σύνθετη διαδικασία, η οποία απαιτεί την αλληλεπίδραση και την συνεργασία πολλών δεξιοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της λεπτής κινητικότητας, της οπτικής αντίληψης, και της συντονισμένης κίνησης χεριού- ματιού (οπτικοκινητικός συντονισμός). Η ενδυνάμωση και η ανάπτυξη της λεπτής κίνησης στο στάδιο της γραφής προσφέρει τα εξής βασικά οφέλη:
- Προσφέρει σταθερότητα και έλεγχο του χεριού. Τα παιδιά με επαρκώς ανεπτυγμένη λεπτή κινητικότητα μπορούν να κρατούν λειτουργικά το μολύβι και γράφουν χωρίς κόπωση.
- Προσφέρει ομαλή ροή γραφής. Ο συντονισμός των δακτύλων επιτρέπει στο παιδί να δημιουργεί γραμμές, καμπύλες και σχήματα με ακριβείς και συνοχή.
- Προσφέρει αυτοπεποίθηση. Ένα παιδί που μπορεί να γράφει με άνεση αισθάνεται μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στις σχολικές του δραστηριότητες.
Οι συνέπειες της ανεπαρκούς ανάπτυξης της λεπτής κίνησης:
Όταν η λεπτή κινητικότητα δεν αναπτύσσεται σωστά στην πρώιμη ηλικία, τα παιδιά συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην μετέπειτα σχολική τους ηλικία. Κάποιες από αυτές περιλαμβάνουν δυσκολία στην γραφή, λάθος λαβή στο μολύβι, καθυστέρηση σε σχολικές δραστηριότητες, δυσκολίες στην χρήση εργαλείων και στην αυτονομία σε δραστηριότητες καθημερινής ζωής.
Ο ρόλος των εκπαιδευτικών και των γονέων:
Η συμβολή των γονέων και των εκπαιδευτικών είναι πολύ σημαντική και καθοριστική στην υποστήριξη της ανάπτυξης της λεπτής κινητικότητας. Συγκεκριμένα, χρειάζεται να δώσουν διαρκή ενθάρρυνση και να παρέχουν ευκαιρίες για εξάσκηση μέσα από ποικίλα παιχνίδια και δραστηριότητες. Επίσης, είναι σημαντικό να παρέχουν εργαλεία κατάλληλου μεγέθους και χρησιμότητας, σύμφωνα με το χρονολογικό της ηλικίας του παιδιού. Τέλος, είναι σημαντική η καθοδήγηση και η υπομονή, ειδικά στις πρώτες προσπάθειες, τα παιδιά χρειάζονται βοήθεια, προσαρμογές και διαβαθμίσεις ανάλογα με τις δεξιότητες και θετική ενίσχυση από εμάς.
Συμπεράσματα:
Συμπερασματικά, η λεπτή κινητικότητα είναι μια δεξιότητα που λανθασμένα μας απασχολεί μόνο στην σχολική ηλικία, όπου φαίνονται τα αποτελέσματα μιας ανεπαρκούς ανάπτυξης. Το σημαντικό είναι από νωρίς να δοθούν ευκαιρίες για ανάπτυξη σε όλα τα στάδια της ηλικίας του παιδιού. Η ενδυνάμωση της λεπτής κίνησης στην πρώιμη ηλικία δημιουργεί βάσεις για μια ομαλή μετάβαση στην σχολική ζωή. Η έγκαιρη και η συνεχής υποστήριξη από γονείς, εκπαιδευτικούς και ειδικούς είναι απαραίτητη. Μέσα από δημιουργικές και διασκεδαστικές δραστηριότητες, τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν τον τομέα της λεπτής κίνησης, προάγοντας την αυτονομία, την αυτοπεποίθηση και τις δεξιότητες που θα τους συνοδεύουν σε όλη τους την ζωή.
Η εργοθεραπεύτρια
Ιωαννίδου Μαριλένα
